Πέμπτη 7 Μαΐου 2015

Ευρώ ή Δραχμή; Ακόμα ένα ψεύτικο δίλημμα...

Το ερώτημα τίθεται εδώ και χρόνια ως απειλή και όχι ως αναζήτηση της ορθής λύσης. Έχοντας μελετήσει (σχετικά...), ξεκινώντας από διαφορετική αιτία αναζήτησης, τα ζητήματα που ανακύπτουν πιο κάτω σε νομικό κατ' αρχάς επίπεδο, παραθέτω μερικές σκέψεις πάνω στο ερώτημα αυτό...

Κατ’ αρχάς υπάρχουν δύο εκδοχές. Αυτή της δραχμής που θα (ξανα)εκδίδεται από την Τράπεζα της Ελλάδας και αυτή της δραχμής που θα μπορούσε να εκδοθεί από μια νέα δημόσια τράπεζα με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου και μόνο, στην οποία το νόμισμα θα ήταν πραγματικά μέσο συναλλαγών και νομισματικής πολιτικής. Κι αυτό γιατί στην πρώτη εκδοχή η δραχμή θα είναι και πάλι ένα προϊόν παραγόμενο μονοπωλιακά από έναν ιδιώτη. Και τι γίνεται όταν ένας ιδιώτης παράγει μονοπωλιακά και με ελάχιστο κόστος ένα προϊόν που το θέλουν όλοι και το θέλουν όλο και περισσότερο; Είναι προφανές ότι αυτός καθορίζει και την τύχη του και την πραγματική αξία του αλλά και ότι αυτός κερδίζει έναντι όλων σε κάθε περίπτωση.

Και στην πρώτη εκδοχή, πάντως, είναι δυνατόν η δραχμή να αποτελέσει εργαλείο πραγματικής ανάπτυξης. Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχει ένα  προφανές πρόβλημα. Δεν παράγουμε αρκετά και ό,τι παράγουμε (εκτός εξαιρέσεων) δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστικό λόγω κόστους παραγωγής. Για να διορθώσεις αυτά τα δύο πράγματα πρέπει για το μεν πρώτο να προσελκύσεις επενδύσεις ή/και να κάνει το ίδιο το κράτος επενδύσεις για το δε δεύτερο να μειώσεις το κόστος αυτό. Και για τους δύο αυτούς στόχους μπορείς να κάνεις διαζευκτικά ή και σωρευτικά δύο πράγματα: είτε να υποτιμήσεις το εσωτερικό σου νόμισμα (αν έχεις τέτοιο, βλ. Τουρκία) για να γίνει ελκυστική η επένδυση ξένων κεφαλαίων είτε να υποτιμήσεις την αξία της εργασίας μειώνοντας τους μισθούς και να φορολογήσεις τον πληθυσμό, ώστε να αποκτήσεις κεφάλαια προς επένδυση (αν δεν  έχεις δικό σου νόμισμα). Όπως αποδείχθηκε, το δεύτερο σενάριο καταστρέφει ανθρώπους, γενιές ολόκληρες, και δεν μπορεί να έχει αποτέλεσμα αν δεν θέλει να σου δώσει οξυγόνο αυτός που τυπώνει το νόμισμα. Ο ίδιος φυσικά, όπως επίσης είδαμε, μπορεί να σου κόψει το οξυγόνο ανά πάσα στιγμή… Εξάλλου στην Ελλάδα η υπερφορολόγηση δεν έγινε για να αποκτηθούν κεφάλαια προς επένδυση αλλά για να πάνε αυτά στο βαρέλι δίχως πάτο που λέγεται δημόσιο χρέος… Σημειωτέον πάντως ότι εδώ και 10 μήνες περίπου η Ελλάδα δεν έχει λάβει δάνεια (πλην των βραχυπρόθεσμων εκδόσεων εντόκων γραμματίων) και παρά ταύτα από τα έσοδα της υπερφορολόγησης καταφέρνει να πληρώνει και μισθούς και συντάξεις αλλά και τις δόσεις των δανείων της που λήγουν (προς το ΔΝΤ κυρίως)... 

Φυσικά, αυτό που είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς είναι ότι μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το χρήμα γενικώς δεν ανταποκρίνεται σε καμία άλλη αξία, δηλ. χρυσό ή συνάλλαγμα, (δεν είναι πληρωτέο επί τη εμφανίσει, όπως λεγόταν παλιά…) και στην πραγματικότητα απλώς παράγεται από έναν ιδιώτη. Δηλαδή κάποιος τυπώνει χαρτάκια και τα βαφτίζει δραχμή ή ευρώ κλπ. και για να κυκλοφορήσουν αυτά στην αγορά πρέπει το δημόσιο να τα δανειστεί από αυτόν (επειδή απλά του παραχώρησε το προνόμιο να το εκδίδει!…). Έτσι, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, στον οποίο ο εκδίδων το νόμισμα συγκεντρώνει τελικά και τον πραγματικό πλούτο, αφού όλες οι αξίες οφείλονται στην τελική σε αυτόν. Και εξ υπαρχής είναι δεδομένο ότι δεν υπάρχει καν πραγματικό χρήμα για να εξοφληθεί ο τόκος που οφείλεται προς αυτόν αλλά πρέπει εκ νέου να δημιουργηθεί χρήμα με τον ίδιο τρόπο για να γίνει έστω αυτή η εξόφληση… Είπαμε, φαύλος κύκλος…

Απλώς όποιος έχει δικό του νόμισμα αλλά και δική του πραγματική οικονομία (δηλαδή έχει επαρκή παραγωγή για να καλύπτει κατ' αρχήν τις βιοτικές ανάγκες του πληθυσμού του και εν συνεχεία όσο δυνατόν περισσότερες από τις λοιπές ανάγκες του) μπορεί να ρυθμίζει πιο ομαλά αυτόν το φαύλο κύκλο και να μεταθέτει για το μέλλον το αναπόφευκτο, πάντως, σενάριο της τελικής χρεωκοπίας, καθώς, όπως είπαμε, ποτέ δεν είναι δυνατόν να εξοφληθεί το δημόσιο χρέος, που δημιουργείται με τον τρόπο που προαναφέρθηκε. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τέτοιας οικονομίας είναι (ναι, είναι αλήθεια!) οι Η.Π.Α., οι οποίες χρωστούν στην (ιδιωτική) κεντρική τους τράπεζα το ασύλληπτο ποσό των 18 τρις δολαρίων, δηλαδή το 1/3 του παγκόσμιου δημοσίου χρέους αλλά συνεχίζουν να τυπώνουν ανελλιπώς δολάρια (κι ας τα μαζεύουν σαν πετσετάκια οι Κινέζοι)… Επαναλαμβάνω, όταν λέμε «τυπώνουν» εννοούμε δανείζονται νέο χρήμα από την Federal Reserve… Βέβαια αυτοί διαθέτουν και πεζοναύτες, υποβρύχια κλπ. που βοηθάνε με άλλους τρόπους στην εξίσωση, η οποία όμως πάντα οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα: Κερδίζει η (Κεντρική) Τράπεζα... Όποιος δεν το καταλαβαίνει ας παίξει μια παρτίδα Monopoly με αντίπαλο την ίδια την τράπεζα και με όλα τα χρήματα εξ αρχής οφειλόμενα σε αυτήν κι αν δεν χάσει με χαρά θα ακούσω πώς το έκανε...

Για να φτάσουμε στη δεύτερη εκδοχή της δραχμής, που θα εκδίδεται από το δημόσιο με την εγγύησή του και μόνο (χωρίς να οφείλεται αυτό σε κανέναν για να υπάρχει…). Αυτό είναι το ιδανικό σενάριο για τους απλούς ανθρώπους και το χειρότερο για το κεφάλαιο. Εξήγηση: Το δημόσιο εκδίδει χρήμα και φυσικά μπορεί να πληρώνει μισθούς και συντάξεις και να επενδύει ή να εισάγει συνάλλαγμα. Οι μισθοί και οι συντάξεις διατηρούν την αξία τους αναπροσαρμοζόμενοι σύμφωνα με τον πληθωρισμό. Το κράτος επενδύει και επιδοτεί επενδύσεις (με το χρήμα που διαθέτει) και φορολογεί τα εισοδήματα αυξητικά με γεωμετρικό τρόπο προς τα ανώτερα εισοδήματα, χωρίς φυσικά να αναιρεί τη δυνατότητα πραγματικού κέρδους. Έτσι, για να μη δημιουργείται απλά πληθωριστικό χρήμα (με τη διαρκή εκτύπωση περισσότερου χρήματος) το κράτος χρησιμοποιεί την υποτίμηση του χρήματος όχι για να μειώσει την αξία της εργασίας (αφού αναπροσαρμόζει αντίστοιχα τους μισθούς και τις συντάξεις – το ΠΑΣΟΚ το έλεγε ΑΤΑ) αλλά για να υποτιμά την αξία του συγκεντρωμένου χρήματος και να επιστρέφει μεγάλο μέρος της συγκεντρωμένης αξίας αυτής στο κράτος, το οποίο μπορεί να συνεχίζει να τυπώνει χρήμα ως μέσο συναλλαγών και όχι ως μονοπωλιακό προϊόν. Με τέτοιο «χρήμα» δημιουργήθηκε  η αλματώδης ανάπτυξη των νέων τότε Η.Π.Α. (και πάλι αυτές είναι το παράδειγμα εργασίας…). Το έλεγαν "πράσινο δολάριο" και το εξέδιδε η κυβέρνηση και όχι κάποια τράπεζα…

Ακούω συχνά ότι «αυτά δεν γίνονται στη σύγχρονη εποχή» και ότι «τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα» κλπ. Τα πράγματα όμως είναι τόσο απλά, αν συζητάμε για τη γενική αρχή. Είναι βέβαια λογικό να αναρωτιέται κανείς αν είναι δυνατόν να είναι τα πράγματα τόσο ξεκάθαρα και τόσο ευρέως ...άγνωστα!

Στην Ελλάδα του σήμερα μια τέτοια δραχμή θα γεννούσε άμεσα μια δεδομένη σημαντική υποτίμηση έναντι όλων των άλλων νομισμάτων. Θα χρειαζόταν γενναία κρατική παρέμβαση για το πάγωμα των τιμών, των μισθών κλπ. και για την εκμετάλλευση των λίγων δυστυχώς εξαγώγιμων προϊόντων μας με σκοπό την εξασφάλιση των απολύτως αναγκαίων αντίστοιχων εισαγωγών. Είναι μύθος ότι δεν θα μπορούσαμε να εισάγουμε πετρέλαιο, φάρμακα κλπ. και άλλα τέτοια γραφικά που λέγονται από την άλλη πλευρά. Όση υποτίμηση και αν υπάρξει και όση κι αν επαναληφθεί πάντα υπάρχει μια ισοτιμία. Και με αυτήν αγοράζεις ό,τι έχεις ανάγκη (ας θυμηθούμε ότι δεν είχαμε δυσκολία να εισάγουμε π.χ. πετρέλαιο τη δεκαετία του 1990 που η οικονομία έτρεχε με πραγματικούς πληθωρισμούς άνω του 30% κάθε έτος). Μην ξεχνάμε ότι παράλληλα όσο μεγαλύτερη είναι η υποτίμηση τόσο πιο θελκτική γίνεται αυτόματα η οικονομία για επενδύσεις. Αυτό ταυτόχρονα και αυτόματα οδηγεί σε ανάπτυξη. Όσο πιο μεγάλη η υποτίμηση του νομίσματος τόσο πιο άμεση η συγκεκριμένη ανάπτυξη. Αρκεί φυσικά να υπάρχει η κρατική παρέμβαση για το μεσοδιάστημα (που εύλογα υπολογίζεται σε λίγους μήνες), ώστε να αποφευχθούν καταστροφές επιχειρήσεων αλλά και να διατηρείται η εσωτερική αγοραστική δύναμη του μισθού. Το επόμενο βήμα είναι να εκμεταλλευτεί το κράτος τις επενδύσεις που θα εισέρχονται και το χρήμα που θα εκδίδει για να δημιουργήσει παραγωγή αναγκαίων αγαθών, ώστε να αυξήσει την αυτάρκεια και να οδηγηθεί σε θετικό ισοζύγιο εισαγωγών - εξαγωγών. Μόλις επιτευχθεί αυτό (αν το επιδιώκεις πραγματικά δεν είναι καθόλου δύσκολο, όταν έχεις στα χέρια σου το όπλο που λέγεται νομισματική πολιτική) θα υπάρξει και πρωτογενές πλεόνασμα όχι μόνο από τη φορολόγηση…

Θα μπορούσα να συνεχίσω στην περιγραφή της εξέλιξης μιας τέτοιας οικονομίας αλλά θα νυχτώσουμε… Μεγάλο κομμάτι από τα παραπάνω μπορεί να επιτευχθεί και με μια επιστροφή στη δραχμή της Τ.τ.Ε. Πάντα όμως θα δημιουργείται το υπέρογκο δημόσιο χρέος  που θα δίνει τη δυνατότητα σε αυτόν που τυπώνει το χρήμα να ανοίγει και να κλείνει την κάνουλα με μόνο σκοπό τη συγκέντρωση του πραγματικού πλούτου, πιέζοντας για «αποκρατικοποιήσεις», «μεταρρυθμίσεις» κλπ. εξαρτώντας τη συνέχιση του δανεισμού με τα χρήματα που αυτός τυπώνει από αυτές (σου θυμίζει κάτι;)… Γιατί, βεβαίως, αυτός που τυπώνει το χρήμα ξέρει ότι αυτό καθεαυτό (ως χαρτάκι…) δεν έχει καμία αξία. Αξία έχει η ΔΕΗ ή ο ΟΠΑΠ για παράδειγμα, που πουλήθηκε έναντι ποσού που ήταν τα κέρδη του μέσα σε μια διετία (γύρω στα 700 εκ. ευρώ και ναι, οι αγοραστές του έχουν ήδη κάνει απόσβεση!!!)… Όταν όμως σου λέει ότι δεν σου δίνω άλλο χρήμα (που εσύ του έδωσες το προνόμιο να τυπώνει – θα το επαναλαμβάνω διαρκώς!) αν δεν μου πουλήσεις τον ΟΠΑΠ, τι κάνεις; Του τον «πουλάς» ή καλύτερα του τον προσφέρεις στο πιάτο με ένα μήλο στο στόμα…

Ο μόνος δεδομένος στόχος των κεντρικών τραπεζών όλων των κρατών και, φυσικά, της ΕΚΤ, που είναι η κεντρική τράπεζα όλης της ευρωζώνης, είναι σύμφωνα με τα καταστατικά τους «η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών» και για την εξυπηρέτηση του σκοπού αυτού δεν είναι καν υποχρεωμένες να ακολουθούν την οικονομική πολιτική των κυβερνήσεων των κρατών τους… Γιατί άραγε; Μήπως για τη διατήρηση της αξίας των μισθών και των συντάξεων; Όχι βέβαια! Το κάνουν γιατί πολύ απλά η υποτίμηση είναι ο μεγαλύτερος φόβος αυτών που έχουν συγκεντρωμένο πλούτο. Κάθε υποτίμηση θα ήταν αντίστοιχη με άμεση φορολόγηση αντίστοιχου ποσοστού. Για τέτοια είμαστε;…

Αυτή είναι η απλή αλήθεια περί νομισματικής πολιτικής. Όταν αυτή ασκείται (σύμφωνα με το νόμο!...) από μια ιδιωτική τράπεζα (την ΕΚΤ, την ΤτΕ ή οποιαδήποτε άλλη ή και από το Μπάμπη, δεν έχει σημασία πώς λέγεται…) και όχι από το κράτος δεν υπάρχει και πολλή ελπίδα στον ορίζοντα… Η νέα πρόκληση και πρόταση, το νέο ζητούμενο της εποχής μας θα είναι η άσκηση αυτής της πολιτικής από το κράτος, από εκλεγμένα και ελεγχόμενα πρόσωπα και όχι από διορισμένους διοικητές υπέρ αφανών ιδιωτών κι αυτό όχι από κρατισμό σαν άποψη, αλλά γιατί αυτός είναι ο αναγκαίος εκδημοκρατισμός της πιο ζωτικής λειτουργίας μιας χώρας. Ελάχιστοι γνωρίζουν και αντιλαμβάνονται ότι αυτή σήμερα στην Ελλάδα δεν εξαρτάται ούτε από την Κυβέρνηση ούτε καν από κάποια δημόσια υπηρεσία αλλά έχει ανατεθεί εν λευκώ σε μια ιδιωτική εταιρεία, την Τ.τ.Ε., της οποίας το μετοχολόγιο δεν γνωστοποιείται ούτε σε Έλληνες βουλευτές, που επανειλημμένα το έχουν αναζητήσει… Ο Διοικητής της Τ.τ.Ε. ορκίζεται ενώπιον του Προέδρου της Δημοκρατίας (και καλά…) αλλά στον όρκο του δεν περιλαμβάνεται «η τήρηση του Συντάγματος και των νόμων του κράτους» αλλά η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των μετόχων της Τράπεζας!... Η νέα πολιτική αναζήτηση και διεκδίκηση θα είναι αυτός ο εκδημοκρατισμός και εξορθολογισμός ενός συστήματος, που είναι φτιαγμένο για να οδηγήσει μαθηματικά σε πλήρη ανελευθερία όλους τους λαούς του κόσμου. Και μάλιστα όσο πιο ανεπτυγμένοι είναι αυτοί (καλύτερα, οι εθνικές οικονομίες τους) τόσο πιο βέβαιη και γρήγορη θα είναι αυτή η εξέλιξη.

Η τελική (δική μου) απάντηση στο ερώτημα του τίτλου είναι πως η δραχμή μπορεί να είναι μια πρόσκαιρη λύση σήμερα, αλλά στην πραγματικότητα είτε με ευρώ είτε με δραχμή αυτό που είναι αναγκαίο και μείζον είναι μια κρατική κεντρική τράπεζα, που θα ασκεί νομισματική πολιτική υπέρ της πραγματικής οικονομίας, δηλαδή του ίδιου του πληθυσμού και όχι υπέρ του εαυτού της... 

Όποιο νόμισμα κι αν εξέδιδε μια τέτοια τράπεζα θα ήταν εργαλείο και όχι προϊόν και θα οδηγούσε σε ανάπτυξη τους λαούς και όχι τους πλουτοκράτες. 

Είπα και την ξύλινη ατάκα μου και ησύχασα. Είναι όμως τόσο αληθινή που κι αν ησύχασα, αυτό θα είναι για λίγο...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου