Τρίτη 10 Σεπτεμβρίου 2019

Πλεύση Ελευθερίας. Μετά και τις εθνικές εκλογές 2019.



Πλεύση Ελευθερίας. Μετά και τις εθνικές εκλογές 2019.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως η Πλεύση απέτυχε και στις εθνικές εκλογές. Το κακό, βέβαια, είχε διαφανεί πολύ νωρίτερα – πολύ πριν και τις ευρωεκλογές. Η χωρίς τύχη (για πολλούς λόγους) αίτηση επανακαταμέτρησης των ψήφων, που ζητήθηκε με επίσημη αιτιολογία την επιδίωξη αύξησης του ποσοστού από το 1,46% για να φτάσει το όριο της κρατικής επιχορήγησης (1,50%) και να λάβει αυτήν, αποτελεί σαφή ομολογία της απόλυτης αποτυχίας, παρότι η εμπλοκή της Singular Logic και η απουσία αναλυτικής ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων επιτρέπουν τουλάχιστον εύλογες απορίες για το αδιάβλητο της διαδικασίας.
Πριν πω οτιδήποτε άλλο, είμαι υποχρεωμένος να καταγράψω ότι, όχι από δική μου επιλογή, έχω τεθεί εκτός του «κεντρικού πυρήνα» και εν γένει των εσωτερικών πραγμάτων της Πλεύσης ήδη εδώ και πολύ καιρό (από τις αρχές του 2018, αφότου έκλεισε ο κύκλος που οδήγησε στην – τελικά αποτυχημένη – Πανελλήνια Διάσκεψη Εργασίας της Πλεύσης τον Οκτώβριο 2017).
Αυτό φυσικά δεν έγινε επειδή άλλαξαν οι πολιτικές απόψεις μου ή οτιδήποτε ανάλογο. Μάλλον ενόχλησεπαρά την πρόθεσή μου – το γεγονός ότι έθεσα (γραπτώς, απευθείας και μόνο στη Ζωή) μια σειρά από ζητήματα σχετικά με τη συγκρότηση της Πλεύσης, τη δημοκρατική της λειτουργία και νομιμοποίηση, τα οικονομικά της, ακόμα και το θέμα των συνεργασιών με άλλους χώρους.
Ήταν συνειδητή επιλογή μου όλο αυτό το διάστημα να μην κάνω οποιαδήποτε τοποθέτηση σχετικά με τις επιλογές που είχαν προηγηθεί της εκδίωξής μου αλλά και με εκείνες που ακολούθησαν, προκειμένου να μην προκαλέσω οποιαδήποτε βλάβη στην Πλεύση, παρά τις αντιρρήσεις και τις  διαφωνίες μου. Ακόμα και μετά την αποτυχία των ευρωεκλογών, τοποθετήθηκα αντικειμενικά για αυτή αλλά και για τις δυνατότητες που πάντα πίστευα και πιστεύω ότι έχει η Πλεύση. Αντί επαναλήψεων μπορεί κανείς να δει εκείνη την ανάρτησή μου:  http://tiny.cc/wcei9y
Αν έχει κανείς απορία για το αν, παρά ταύτα, εγώ ψήφισα την Πλεύση στις πρόσφατες εκλογές, δεν μπορώ να απαντήσω γιατί η ψήφος είναι μυστική. Πάντως και στα δύο τμήματα που έκανα εκλογές ως δικαστικός αντιπρόσωπος (σε μικρά χωριά της Μεσσηνίας και της Λακωνίας) η Πλεύση έλαβε ψήφους 2 σε σύνολο 140 και 3 σε σύνολο 90 αντίστοιχα…
Όμως οφείλω στον εαυτό μου και στους φίλους που στάθηκαν κοντά μου να καταγράψω το γεγονός ότι δεν είμαι συνυπεύθυνος για την κατάσταση της Πλεύσης και για τη ραγδαία πτώση της απήχησής της και τη διπλή εκλογική αποτυχία. Κάθε άλλο. Πλέον έχει φτάσει η ώρα της κριτικής αλλά και της λήψης αποφάσεων για μια πορεία προφανώς διαφορετική από εκείνη που ακολουθήθηκε εδώ και καιρό και οδήγησε στη σημερινή αποτυχία.
Μέσα στις 65 ημέρες που έχουν περάσει από τις εκλογές με έκπληξη διαπίστωσα στις τοποθετήσεις που προέρχονται από την Πλεύση Ελευθερίας την παντελή απουσία κάθε ίχνους αυτοκριτικής, συλλογικής ή ατομικής.
Στην ουσία, σχεδόν σε όλες τις τοποθετήσεις που είδα, υποστηρίζεται μέσες-άκρες ότι η Πλεύση τα είπε και τα έκανε όλα σωστά, υποβάλλεται ένα ευχαριστήριο – σχεδόν όπως στα Όσκαρ – προς όσους κατάλαβαν πόσο καλά τα είπε η Πλεύση και της έδωσαν την ψήφο τους, απευθύνεται ένα κατηγορητήριο  προς όλους τους υπόλοιπους για το αποτέλεσμα της λανθασμένης ψήφου τους και όλοι καταλήγουν ότι πάμε παρακάτω, χωρίς καμία ανάληψη ευθύνης ή έστω καταγραφή σφαλμάτων. Όλα καλά, όλα ανθηρά!… Τα ίδια, με την ίδια περίπου σειρά κιόλας, βλέπει κανείς σχεδόν σε όλες τις τοποθετήσεις (που εγώ είδα) από πρόσωπα που έδωσαν αυτή τη μάχη για την Πλεύση ή με την Πλεύση, υποψηφίους και μη, υπευθύνους και μη, πολυγραφότατους και μη, πολυλογάδες και μη…
Όλα τα παραπάνω συνοψίστηκαν στην πρώτη συνέντευξη της Ζωής μετά τις εκλογές (στις 25-7-2019 στον κ. Χουδαλάκη – Parapolitika FM), στην οποία επίσης δεν αναλήφθηκε καμία ευθύνη ούτε και αναγνωρίστηκε οποιοδήποτε λάθος! Η ρήση «ο λαός άξιζε ένα καλύτερο αποτέλεσμα» αποτελεί μια εύηχη αναδιατύπωση του «ας πρόσεχαν».
Φυσικά ο λαός φέρει την ευθύνη των επιλογών του. Όμως το ερώτημα είναι αν του δώσαμε εμείς την εναλλακτική επιλογή με τρόπο ουσιαστικό και τι έφταιξε για το ότι αυτή δεν βρήκε τελικά απήχηση. Για αυτό, ούτε κουβέντα! Ούτε κουβέντα για το πώς η σημαντική επιρροή που κατέγραφε η Πλεύση από την ίδρυσή της και για μεγάλο διάστημα κατέληξε να εξαφανιστεί στην κάλπη. Ούτε κουβέντα για το πώς η Πλεύση από το κατάμεστο Χυτήριο στις αρχές του 2016 κατέληξε στην αποτυχία της έρημης Πανελλήνιας Συνάντησης Εργασίας (παρόντος του Μελανσόν!..) στο τέλος 2017. Ούτε κουβέντα για την αδυναμία – ουσιαστικά – εξεύρεσης έστω ενός υποψηφίου σε πολλούς νομούς, πολλώ δε μάλλον για την αδυναμία συγκρότησης σοβαρών ψηφοδελτίων (η δήθεν πολιτική επιλογή για έναν υποψήφιο σε κάθε νομό διαψεύστηκε από τα ίδια τα ψηφοδέλτια, πχ στα Χανιά υπήρχαν τρεις υποψήφιοι ενώ τρεις υπήρχαν και σε όλη την παλιά Β’ Αθήνας – ένας σε κάθε νέο Τομέα της). Και τόσα άλλα.
Δεν ξέρω (;) ποιος δρομολόγησε όλα τα παραπάνω ως μετεκλογική «γραμμή» στην Πλεύση. Αν σε κάποιους αρκεί να δικαιολογήσουν την ανεπάρκειά τους κατηγορώντας το λαό για τις επιλογές του, είναι δικαίωμά τους. Πιστεύω, όμως, ότι κάθε πολίτης, ψηφοφόρος ή μη της Πλεύσης, στο βαθμό που τον αφορά, δικαιούται μια τίμια και ρεαλιστική αποτίμηση και εξήγηση για την αποτυχία. Πολλά μπορούν να αναλυθούν και αυτό πρέπει να γίνει με τρόπο συγκροτημένο. Αυτός εξάλλου (ο τρόπος) είναι ένα από τα κυρίαρχα ζητούμενα.
Ανέφερα ήδη από την αρχή τα εγγενή προβλήματα της Πλεύσης, τα οποία είχα θέσει από καιρό: 1. Συγκρότηση, 2. δημοκρατική λειτουργία και νομιμοποίηση και 3. Συνεργασίες.  Και, φυσικά, πέραν αυτών που είναι καθαρά πολιτικά, ακολουθούν και  4. τα οικονομικά (τα οποία, βεβαίως, είναι επίσης πολύ «πολιτικά»).
Για παράδειγμα, η αυθαίρετη αλλοίωση της ονομασίας και του σήματος του κόμματος, με την εντελώς παλαιοκομματικού τύπου προσθήκη της φωτογραφίας και του ονόματος της Ζωής δίπλα και κάτω από αυτά, αποτελεί μια ξεκάθαρη και πολύ περιεκτική περίληψη των δύο πρώτων αν όχι όλων των παραπάνω.
Φυσικά, τα προβλήματα δεν ήταν μόνο αυτά. Αντίθετα, πολλά άπτονται και πολιτικών και θέσεων. Ενδεικτικά ας αναφέρω ότι η Πλεύση εμφανίστηκε προσηλωμένη αποκλειστικά στο δημοψήφισμα του ’15 και δεν εκτίμησε σωστά όλες τις παραμέτρους των μετέπειτα εξελίξεων. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ως προς τις εκλογές του Σεπτέμβρη ’15 η Ζωή σε όλες τις τοποθετήσεις της στεκόταν με εμμονή στον αντισυνταγματικό τρόπο με τον οποίο η χώρα οδηγήθηκε σε αυτές και στο μεγάλο ποσοστό της αποχής, αρνούμενη την περαιτέρω ανάγνωση – η οποία βέβαια δεν είναι ότι ο λαός δικαίωσε την συνθηκολόγηση του Τσίπρα αλλά ότι μετά από αυτή δεν υπήρχε καμία συγκροτημένη πολιτική δύναμη για να ηγηθεί μιας ρήξης με την ΕΕ, με αποτέλεσμα να παγιωθεί στην κοινή συνείδηση πως δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική (η γνωστή ΤΙΝΑ). Αυτή η παραδοχή οδήγησε και στο σημερινό αποτέλεσμα, μιας Βουλής με 100% κόμματα προσηλωμένα και προσκολλημένα στην ΕΕ και τις λειτουργίες της – συμπεριλαμβανομένου σε αυτά και του ΚΚΕ. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και πολλοί (φερόμενοι ως) υποστηρικτές της ρήξης συχνά χρησιμοποιούν εκφράσεις όπως «μνημόνια μέχρι να σβήσει ο ήλιος» και άλλα τέτοια χαριτωμένα, που υποκρύπτουν μια υποσυνείδητη (ή πολύ συνειδητή – κατά περίπτωση) αποδοχή της ΤΙΝΑ.
Φυσικά, το ΟΧΙ του λαού στο δημοψήφισμα ούτε έσβησε ούτε αναιρέθηκε. Για το ότι δεν υπήρξε ισχυρή πολιτική εκπροσώπηση του ΟΧΙ επί σχεδόν 4 χρόνια (με τα ανωτέρω αποτελέσματα), ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό η Πλεύση Ελευθερίας, που απέτυχε παταγωδώς να εξελιχθεί από πρωτοβουλία σε κόμμα αλλά και να προβεί σε προφανείς και εύκολες ενέργειες για την αύξηση της επιρροής της ακόμα και με τα τελευταία δεδομένα.
Είναι, πράγματι, πολύ ενδιαφέρουσα και ρηξικέλευθη η επιλογή ανατροπής της τυποποιημένης πλέον διαμόρφωσης των κομμάτων, που από την αρχή διακηρύξαμε. Αλλά με ποιες διαδικασίες δεικτικές έστω κάποιας επίφασης δημοκρατικής λειτουργίας; Και, τελικά, με ποιες θέσεις που προέκυψαν από ποιο/ά μυαλό/ά και με ποιον τρόπο;
Ενδεικτικό είναι το ότι, ενώ σε όλα τα κόμματα που συμμετείχαν στις πρόσφατες εκλογές έγινε κάποια συλλογική διαδικασία για να γίνουν διαπιστώσεις και να προγραμματιστούν οι επόμενες κινήσεις, στην Πλεύση επικρατεί απόλυτη σιγή και όλα (υπο)λειτουργούν όπως και πριν τις εκλογές. Κι αυτό παρότι σχεδόν όλα τα υπόλοιπα κόμματα πέτυχαν λίγο-πολύ τους στόχους που είχαν θέσει ή έστω τα minima επιδιωκόμενα και η μόνη απόλυτη εκλογική αποτυχία καταγράφεται στην Πλεύση, τη ΛΑΕ και τη Χ.Α. (ποτέ δεν πίστευα ότι θα γράψω αυτά τα τρία ονόματα στην ίδια πρόταση).
Εγώ τουλάχιστον νιώθω την ευθύνη να αρθρώσω τη θέση μου, επιχειρώντας να εξηγήσω τι πήγε στραβά σε αυτή την προσπάθεια, στην οποία αφιέρωσα όλο μου το είναι, ξοδεύοντας χρόνο, ιδρώτα, σκέψεις, ιδέες και χρήματα, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον.
Το πρώτο, κύριο και σημαντικότερο πρόβλημα στην Πλεύση Ελευθερίας είναι το γεγονός ότι η επικεφαλής συνεχίζει να αποτελεί το μόνο πραγματικό κέντρο λήψεως αποφάσεων, αγνοώντας και απορρίπτοντας κάθε απόπειρα ή πρόταση για δημιουργία συλλογικών οργάνων. Ακόμα και ο περίφημος κεντρικός πυρήνας της Πλεύσης, του οποίου είχα την τιμή να είμαι μέλος πριν καν υπάρξει Πλεύση, ήταν και είναι (αν ακόμα λειτουργεί…) ένα ρευστό και ανομιμοποίητο όργανο, στο οποίο συμμετείχε ή έπαυε να συμμετέχει όποιος επιθυμούσε κατά καιρούς η Ζωή και για το οποίο η ίδια είχε αρνηθεί κατηγορηματικά ακόμα και τη δια βοής «εκλογή» του από το σώμα των μελών και φίλων που θα συμμετείχαν στην Πανελλήνια Συνδιάσκεψη Εργασίας, που ήταν ό,τι πιο κοντινό σε συντονισμένη συλλογική διαδικασία έχει συμβεί ποτέ στην Πλεύση. Για καταστατικό και λοιπά θεσμοθετημένα όργανα ούτε λόγος, εξ αρχής και μέχρι τώρα… Στην ίδια εξάλλου διαδικασία τον Οκτώβρη 2017 η ίδια η Ζωή προέβη στην πιο χαρακτηριστική όλων των ανωτέρω ενέργειά της, όταν ανέγνωσε στην κεντρική της ομιλία μια σειρά από «θέσεις της Πλεύσης Ελευθερίας», που ουδέποτε είχαν συζητηθεί (ή έστω ανακοινωθεί) νωρίτερα με οποιονδήποτε ακόμα και στον κεντρικό πυρήνα…
Ακόμα και με αυτή τη μορφή, κατά τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της Πλεύσης (από τον Απρίλιο ’16 μέχρι το καλοκαίρι ’17) τα πράγματα λειτούργησαν χάρη στην (υπέρ)προσπάθεια κάποιων από εμάς να παραβλέψουμε αυτή την αυταρχική θεώρηση των πραγμάτων και να προτείνουμε, να εκτελέσουμε και να δράσουμε, αποδίδοντας όλα τα παραπάνω στη βρεφική ηλικία της Πλεύσης και προσβλέποντας στη θεραπεία τους με την ωρίμανση που έπρεπε (ή ελπίζαμε) γρήγορα να έρθει. Πολλοί, βέβαια, δεν άντεξαν και αποχώρησαν ή εκδιώχθηκαν – πολλές φορές όχι με όμορφο ή πρέποντα τρόπο.
Ήταν, όμως, πάντοτε κάτι παραπάνω από σαφές ότι ο κύριος λόγος της σταθερής άρνησης της Ζωής για κάθε αυτονόητη διαδικασία δημοκρατικής σύστασης και νομιμοποίησης οργάνων, θέσεων κλπ ήταν ο φόβος της πως πολύ βασικές επιλογές της θα αποδοκιμάζονταν από τη συντριπτική πλειοψηφία οποιουδήποτε σώματος. Κι όπου αναφέρεται η λέξη «επιλογές» εννοείται κυρίαρχα η εξής μία: η αυθαίρετη (όπως και κάθε άλλη ανάλογη) χειροτόνηση του Διαμαντή Καραναστάση ως «υπεύθυνου στρατηγικού σχεδιασμού» της Πλεύσης. Ένας φόβος που δεν ήταν καθόλου αδικαιολόγητος. Πράγματι για μια σειρά από λόγους ο Διαμαντής και οι επιλογές του είχαν ελάχιστη αποδοχή σε όσους ανθρώπους πέρασαν κατά καιρούς από την Πλεύση με οποιαδήποτε ιδιότητα. Εκ του αποτελέσματος – και όχι μόνο – αποδεικνύεται ότι η αίσθηση αυτή της μεγάλης πλειοψηφίας των στελεχών (που μάλιστα διαρκώς ανανεώνονταν χωρίς αυτή να αλλάζει) και η ευρεία αμφισβήτηση αυτής της επιλογής και των αποτελεσμάτων της δεν ήταν λαθεμένη. Όσο συμπαθής κι αν ήταν και εξακολουθεί να είναι για εμένα ο Διαμαντής, τα παραπάνω συμπεράσματα ή διαπιστώσεις έχουν τόσες αλλεπάλληλες επαναλήψεις και επαληθεύσεις που μόνο εθελοτυφλώντας μπορεί κανείς να μην τις έχει αντιληφθεί.  
Με το παραπάνω να αποτελεί – σχεδόν μόνιμα – το μείζον ζήτημα στα εσωτερικά πράγματα της Πλεύσης, ήταν λογικά επόμενο να απομένουν ελάχιστος χρόνος και ενέργεια για να διοχετευθούν στα πραγματικά μείζονα. Το αποτέλεσμα ήταν να χαθεί η ευκαιρία για την Πλεύση. Σχεδόν όλο το 2017 κύλησε με τη φθορά αυτής της τόσο ανούσιας εσωστρέφειας και κατέληξε στην αποτυχία της Πανελλήνιας Συνδιάσκεψης Εργασίας τον Οκτώβριο 2017, η οποία μπορούσε και έπρεπε να είναι το εφαλτήριο για την εξέλιξη της Πλεύσης στον ευρύ φορέα που θα εξέφραζε τη μοναδική εναλλακτική στη σημερινή πολιτική μονοφωνία, κατέληξε, όμως, να είναι μια διαδικασία εμφατικά υποβαθμισμένη ως προς τις σημαντικότερες πτυχές της, εξαιτίας (πέραν της προαναφερθείσας εσωστρέφειας) κυρίως εξωφρενικών και εσφαλμένων επιλογών στρατηγικού σχεδιασμού
Όλα αυτά θα μπορούσαν να αναλυθούν πολύ περισσότερο και σε ενδεικτικά παραδείγματα και σε επί μέρους διαπιστώσεις. Και φυσικά, αν αυτό έχει κάποιο νόημα, είμαι διαθέσιμος για τέτοια περαιτέρω ανάλυση και συζήτηση σε οποιοδήποτε επίπεδο, συλλογικό ή προσωπικό. Όμως το πραγματικό ζητούμενο είναι ποια πρέπει να είναι η επόμενη μέρα στην Πλεύση, αν υπάρχει τέτοια.
Απαντώντας σε αυτό, πιστεύω πως κάθε καταγραφή σαν το παρόν κείμενο έχει τη σημασία της αλλά δεν αρκεί. Είναι αναγκαίο να υπάρξουν ανοιχτές και μαζικές διαδικασίες συζήτησης και κριτικής αλλά και, κυρίως, διάγνωσης της στόχευσης από εδώ και στο εξής και – καταληκτικά – λήψης αποφάσεων.
Πολύ φοβάμαι πως αντί αυτών, αν το κείμενό μου αυτό κοινοποιηθεί επαρκώς, αυτό που θα ακολουθήσει θα είναι μια σειρά επιθέσεων (άλλων «με αγάπη» και άλλων καθαρών…) σε βάρος μου, ανάλογων όσων ακολούθησαν τους μήνες της εκδίωξής μου σε πιο στενό κύκλο. Αν και έχω πολλά να πω για κάθε τι σχετικό, σε τυχόν επιθέσεις σε βάρος μου και απόδοσης της ευθύνης ή μέρους αυτής σε εμένα, απαντώ προκαταβολικά πως και ο δικός μου ορισμός ως «οικονομικώς υπευθύνου της Πλεύσης» ήταν μια εξίσου αυθαίρετη επιλογή της Ζωής και μόνο… Αν και μια πρώτη δικαιολόγηση αυτής είναι βεβαίως το γεγονός ότι ορίστηκα υπεύθυνος για χρήματα που κατά κύριο λόγο (με μακράν δεύτερη τη Ζωή) εισέφερα ο ίδιος στο κόμμα.
Αν πάντως δεν προχωρήσουμε σε αυτή την αναζήτηση, είναι ξεκάθαρο ότι θα απομείνουμε μόνοι να γράφουμε ή να διατυπώνουμε προφορικά διάφορες εκτιμήσεις, κριτικές και (κυρίως) ευσεβείς πόθους.
Γιατί είναι βέβαιο πως, όπως συχνά λέει η Ζωή, η Ιστορία δεν τελείωσε, η Ιστορία δεν σταματά ποτέ. Και με τα σημερινά δεδομένα πολύ φοβάμαι πως η Ιστορία έχει βγάλει φλας, έχει βγει στο αντίθετο ρεύμα και ετοιμάζεται να προσπεράσει με μεγάλη ταχύτητα αυτή την πολύ φιλόδοξη και ελπιδοφόρα προσπάθεια που ξεκίνησε τρεισήμισι χρόνια πριν αλλά μάλλον έχει χαθεί στο δρόμο.  

10 Σεπτεμβρίου 2019
Κώστας Ζηκογιάννης
Δικηγόρος
Ιδρυτικό μέλος της Πλεύσης Ελευθερίας